Vijf jaar Super Smash Bros. Ultimate: een terugblik op het ultieme vechtspel

Super Smash Bros Ultimate verscheen op 7 december 2018.  Het spel beloofde de grootste en meest ambitieuze Smash game ooit te worden, met een gigantische selectie van personages, stages, muziek en meer. Vijf jaar en vele DLC-personages later, is het de hoogste tijd voor een uitgebreide terugblik. Hebben Sakurai en zijn team daadwerkelijk de ultieme Smash-game gemaakt? Ik neem je nog één keer mee, door Super Smash Bros. Ultimate.

Mocht je de afgelopen vijf jaar onder een steen hebben geslapen: Super Smash Bros. Ultimate is een 2D vechtspel waarin personages uit verschillende videogame-franchises het tegen elkaar opnemen in kleine arena’s. Het doel is om het schadepercentage van de tegenstander te verhogen en deze vervolgens met een krachtige aanval het level uit te slaan. Dit unieke systeem onderscheidt zich van andere vechtspellen met levensbalken, zoals Street Fighter of Tekken. Zo heb je in Smash een dubbele sprong en val je veel vaker aan via de lucht. Ook de besturing is een stuk toegankelijker: in Ultimate hoef je geen lange knoppencombinaties uit je hoofd te leren, om mee te kunnen komen.

Daarnaast is dit een game waarin Pikachu een honkbalknuppel kan oppakken om Mario mee in elkaar te slaan. Kortom, Smash was én is een megasucces. En Super Smash Bros. Ultimate verfijnde de formule op een aantal belangrijke punten.

De gameplay: een balans tussen snelheid en toegankelijkheid, maar nog niet perfect

De gameplay van Ultimate is een compromis tussen de snelheid van Melee, de tweede game in de serie die vooral populair is onder de hardcore fans, en de toegankelijkheid van Smash 4, de vierde game in de serie die meer gericht was op de casual spelers. Ultimate heeft een aantal veranderingen doorgevoerd om de gameplay sneller en vloeiender te maken zoals het verminderen van de landing lag (de tijd die een personage nodig heeft om te herstellen na een sprong), het toevoegen van de directional air dodge (de mogelijkheid om in de lucht een korte ontwijkbeweging te maken in een bepaalde richting) en andere, kleinere tweaks die de ervaring verbeteren.

Kritiekpunten zijn er echter ook. Zo is de vertraging tussen het indrukken van een knop en het uitvoeren van een actie nog nooit zo hoog geweest in een Smash-game. Deze ‘input lag’ zorgt er volgens vele topspelers voor dat de game minder lekker wegspeelt dan zou moeten. Vooral tijdens online matches neemt deze input lag nog verder toe. Combineer dit met een matige peer-to-peer netcode en de online ervaring is nog lang niet wat het zou moeten zijn. Ultimate komt nog altijd het beste tot zijn recht met vrienden op de bank. En net als bij Smash 4 kun je dat dankzij een speciale adapter (apart verkocht) ook met een Nintendo GameCube-controller spelen.

De personages: een eerbetoon aan de geschiedenis van de videogames

Een van de grootste wapenfeiten van Super Smash Bros. Ultimate is het enorme rooster aan speelbare personages. Het spel bevat maar liefst 89 personages uit een breed scala aan beroemde videogames. Van Tekken tot Zelda en van Kirby tot Solid Snake: everyone is here! Ultimate bevat alle personages die ooit in een Smash game zijn verschenen en daarbovenop komen dan nog de nieuwkomers.

Persoonlijke hoogtepunten? Ridley uit Metroid en King K.Rool uit Donkey Kong Country waren eindelijk speelbaar! Ook het toevoegen van Banjo-Kazooie en Sephiroth via de DLC zorgde voor waanzinnige hype-momenten. Sakurai en zijn team maakten hiervoor trailers en presentaties die stuk voor stuk viral gingen in de gamingwereld. Dit was niet alleen episch voor fans, maar marketingtechnisch ook erg slim. Super Smash Bros. Ultimate verscheen eind 2018, maar dankzij de DLC-personages stond de game nog jarenlang op ieders netvlies gebrand.

De competitive scene: veel potentie voor eSports, maar Nintendo blijft achter

Super Smash Bros is meer dan alleen een videogame. Het spel heeft een levendige en diverse competitive scene, die bestaat uit spelers, organisatoren, commentatoren, streamers, analisten, coaches, sponsors en fans. Een Smash-match op hoog niveau is een ervaring op zich. De personages vliegen over het veld en spelers moeten razendsnel anticiperen op elkaars gedrag. Als Pokémon te vergelijken is met een potje schaak, dan is Smash een potje schaak tussen twee ADHD’ers met acht koppen koffie achter de kiezen. Over het algemeen wint de speler die het beste in het hoofd van de tegenstander kan kruipen. Wie voorspelbaar wordt, verliest namelijk gegarandeerd. 

De competitive scene van Ultimate blijft ook in 2023 springlevend, met honderden lokale, regionale, nationale en internationale evenementen per jaar. De personages die het vaakst winnen (ook wel de meta genoemd) veranderen continu. Een overduidelijk dominant personage, zoals Meta Knight in Super Smash Bros. Brawl, is er niet. Zelfs vechters die in het begin weinig indruk maakten, zoals Incineroar, weten soms uit het niets de beste spelers te verslaan. Met het belachelijk hoge aantal personages is het des te knapper dat de balans verrassend goed is.

Het is alleen jammer dat Nintendo zelf veel te weinig doet met de competive scene of deze zelfs actief tegenwerkt. Super Smash Bros. is namelijk niet de eSports-titel die je gaat spelen om veel geld te verdienen op grote podia. De toernooien worden grotendeels door de Smash-community zelf georganiseerd en Nintendo zelf is vaak in geen velden of wegen te bekennen. Hoe dit precies komt, weten we niet. In mijn optiek ziet Nintendo deze scene in het beste geval als gratis PR en in het slechtste geval als een actieve bedreiging. Super Smash Bros. is namelijk nooit bedoeld als competitieve fighter, maar vooral als party game. Nintendo heeft geen controle over de huidige competitve community, die zelfstandig functioneert. En als er iets waar Nintendo van houdt, is het wel controle over haar eigen IP. Het helpt overigens ook niet dat professionele Smash-spelers de afgelopen jaren in opspraak zijn gekomen vanwege grensoverschrijdend gedrag.

Kortom, de Smash-scene is groot geworden zonder Nintendo. Het enige wat Nintendo nu lijkt te willen doen, is de controle terugpakken. Hiermee positioneert de uitgever van Smash zich vaak lijnrecht tegenover de fans die Smash als eSport relevant en groot houden. Terwijl Nintendo tegelijkertijd slechts mondjesmaat eigen evenementen organiseert en dus geen serieus alternatief biedt. Dit is niet het artikel om hier dieper op in te gaan, maar het is spijtig om te zien dat deze tweestrijd tussen uitgever en fans nog altijd als een donkere wolk boven Smash Ultimate hangt.

De verkoopcijfers: een van de bestverkochte vechtspellen én Nintendo Switch games

Laat het echter duidelijk zijn dat Nintendo absoluut profiteert van de populariteit van Ultimate. Super Smash Bros. Ultimate is niet alleen een van de grootste vechtspellen ooit gemaakt, maar ook een van de bestverkochte. Het spel heeft meer dan 32 miljoen exemplaren verkocht wereldwijd, waarmee het de op twee na best verkochte game op de Nintendo Switch is, na Mario Kart 8 Deluxe en Animal Crossing: New Horizons. Grote vechtspellen verkrijgbaar op meerdere systemen, zoals Tekken en Street Fighter, kunnen daar met vijf tot tien miljoen stuks niet aan tippen.

De toekomst: de nieuwe onmogelijke missie van Masahiro Sakurai

Super Smash Bros Ultimate een succes noemen, is dus bijna een understatement. Dat er een vervolg komt, is zo goed als zeker. Regisseur Masahiro Sakurai liet onlangs doorschemeren dat hij sowieso betrokken wil worden bij een vervolg op Smash Ultimate. Daarnaast noemt hij een sequel met nóg meer personages en content een ‘bijna onmogelijke missie’. Fans speculeren dan ook over een reboot, die teruggaat naar de basics, met minder personages. Een andere optie is een DX versie van Ultimate, met alle DLC en betere online opties. Denk aan Mario Kart 8 Deluxe, maar dan voor Smash.

Dat zijn interessante scenario’s, maar we moeten de uitspraken van Sakurai wel in een bredere context plaatsen. Dit is namelijk niet de eerste keer dat hij het heeft over een ‘laatste Smash game’ of ‘onmogelijke missies’, Zo verklaarde hij in 2014 aan Game Informer dat hij Melee en Brawl beide heeft ontworpen met het idee dat ze geen vervolg zouden krijgen. In hetzelfde interview gaf hij aan dat hij waarschijnlijk niet meer persoonlijk betrokken zou zijn bij Smash na Smash 4. Bijna tien jaar later is hij dat nog steeds.

Sakurai verdient wat mij betreft alle rust van de wereld. Maar wie hem een beetje volgt, weet dat rusten niet zijn stijl is. Dit is een man die doorwerkt, zelfs wanneer hij ziek is. Dit is een man die zo belachelijk veel personages, stages, modes en unlockables in één game stopt, dat de prijs van 60 euro bijna diefstal is, zelfs vergeleken met andere Nintendo-titels. Of het allemaal gezond is, is een tweede. Maar ik krijg niet de indruk dat Sakurai zijn geesteskindje ooit los kan laten. 

Masahiro Sakurai heeft samen met Bandai-Namco en Nintendo een logistieke nachtmerrie werkelijk gemaakt. Super Smash Bros. Ultimate is een monsterlijke prestatie en wat mij betreft met gepaste afstand de ultieme Smash-game. Dat is reden genoeg voor een feestje, maar Sakurai kennende, is hij nog lang niet tevreden. Met een nieuwe Nintendo console in het vooruitzicht, ligt er weer een kans om Smash verder te verbeteren. We weten nog vrijwel niets over de opvolger van de Nintendo Switch, maar een ding durf ik wel te voorspellen:

Super Smash Bros. en Sakurai zijn sowieso weer van de partij.