20 jaar Super Monkey Ball - Nu komt de aap uit de mouw

Ik weet nog als de dag van gisteren dat de GameCube uitkwam in Nederland. Het was 3 mei 2002 en ik werkte bij een grote speelgoedwinkel, die met een olifant als mascotte. De GameCube had een aantal spellen die tegelijkertijd voor het eerst verschenen, waaronder Luigi’s grote spokenavontuur. Het onderwerp van dit artikel is echter de franchise die op dezelfde dag startte: Super Monkey Ball. Deel twee kwam vandaag, 25 augustus, alweer twintig jaar geleden op de markt in de Verenigde Staten!

Super Monkey Ball bracht een voor die tijd vrij uniek concept naar de huiskamers. Ken je van die grote bakken met spijkers erin, waarin je een metalen bal naar de uitgang moet krijgen door de bak te bewegen? Het is een vrij ouderwets concept, daar ben ik me van bewust, maar het is echt de makkelijkste manier om het concept van Super Monkey Ball uit te leggen. Je bent een aap in een bal, en je bent die metalen bal waar ik het over heb. Maar je beweegt eigenlijk de omgeving, en niet de bal zelf. Het is aan jou om de aap langs allerlei obstakels en hindernissen te rollen. Deze komt met allerlei moeilijkheidsgraden waarbij Easy nog te doen is, en Hard is ook daadwerkelijk flink pittig. Een level vele tientallen keren opnieuw doen is dan geen uitzondering. Maar, de voldoening als het je dan toch lukt is dan wel een stuk groter.

Eén groot feest

Eén van de meest belangrijk onderdelen van Super Monkey Ball zijn altijd de party games geweest. Natuurlijk, met de aap in de bal over een hindernisbaan rollen is leuk, maar deze minigames zijn ontzettend leuk om te doen met wat andere menselijke spelers erbij. Lokale multiplayer, toen bestond het nog! In deel 1 had je bijvoorbeeld Monkey Fight. Hierin was het de bedoeling om elkaar van een platform zonder randen af te laten vallen. Iets vergelijkbaars is ook in één van de Mario Party-spellen te vinden. In het vervolg was Monkey Target erg populair. Je rolt met je aap van een platform af, en je kan je bal opendoen, en dan moet je zo dicht bij een bepaald doel landen. Zelf speelde ik het meeste de Bowling en Billiards-spellen. Wat je daar moet doen spreekt redelijk voor zich, maar dit waren in ieder geval de twee party games die ik in mijn eentje nog redelijk goed kon spelen. Je vrienden kunnen immers niet altijd langskomen voor een fijn rondje multiplayer.

De aap rolt naar veel verschillende platformen

Super Monkey Ball was een lanceertitel voor de Nintendo GameCube in 2002, en ook Super Monkey Ball 2 was toen een GameCube-exclusieve titel. Daarna verscheen dankzij het succes van die twee titelsl de franchise echter op praktisch elk platform wat in die tijd populair was. Of zelfs op niet-populaire systemen! Wat veel mensen waarschijnlijk niet weten, is dat het eerst een arcadespel was. Het originele plan was om een gewone bal over de platformen te laten rollen, zonder apen erin. Amusement Vision, de Japanse ontwikkelaar, besloot het over een andere boeg te gooien. De aapjes AiAi, MeeMee en Baby werden bedacht, de bal werd doorzichtig en het idee om bananen op te pakken voor punten werd geïmplementeerd. De controller was zelfs in de vorm van een banaan, die in het spel volledig werden gesponsord door het bekende merk Dole. Populaire versies die later nog verschenen waren Super Monkey Ball Deluxe voor Xbox en PlayStation 2. Hier zaten alle levels uit de eerste twee spellen in, evenals een aantal nieuwe. Ook Banana Blitz voor de Wii werd redelijk ontvangen. De tweede versie op de Wii, Step & Roll, iets minder. Dit zal ongetwijfeld te maken hebben met het feit dat je er een Balance Board bij gebruikte.

Voor een flinke hoeveelheid platformen werden daarna nog delen van deze game gemaakt, opvallend genoeg voor vooral mobiele systemen. Dat begint bij je telefoon met Android en iOS en delen voor de 3DS, PlayStation Vita, DS en PlayStation Portable. Vooral de versies voor de draagbare Nintendo-handhelds waren kwalitatief helaas niet heel overtuigend en de kwaliteit van Super Monkey Ball 1 en 2 werd niet meer geëvenaard.

De laatste paar delen

De laatste versie die alleen voor een mobiel platform verscheen was Super Monkey Ball Bounce voor iOS en Android in 2014, en deze is inmiddels niet meer in de desbetreffende shops te vinden. Daarna bleef het een aantal jaren stil, totdat in 2019 een HD-versie van Banana Blitz werd aangekondigd. Deze werd door onze Mitch nog met een redelijke 6,5 beoordeeld. Daarna was het vorig jaar de beurt aan Banana Mania, die ikzelf met een nette 8 beoordeelde. Banana Mania was eigenlijk een soort remake van de eerste paar Super Monkey Ball games. Het bevatte in totaal zo’n 300 levels, met hier en daar wat nieuwe manieren om bepaalde levels te voltooien. Zo was er de Reverse Mode, waarin de start en het einde omgewisseld zijn. Ook nieuw is de Dark Banana Mode, waarin je onderweg absoluut niet de rotte bananen mag oppakken. Wat brengt de toekomst voor deze franchise? Het is moeilijk te zeggen. De laatste versie werd door de pers in ieder geval redelijk beoordeeld, maar of dat een nieuw deel zou rechtvaardigen? Een compleet nieuw deel zonder gerecycled werk uit oudere delen zou ik zelf een meer dan prima idee vinden.

Mijn favoriete delen/herinneringen

Op de versies voor mobiele telefoons na heb ik praktisch elk deel wel eens (uit)gespeeld. Bij een aantal spellen uit de serie heb ik goede herinneringen. Zo weet ik nog goed dat ik op de dag van de lancering van de GameCube Luigi’s Mansion kocht. Nee, daar zitten geen rollende apen in. Maar, het is wel weer zo dat ik Luigi’s Mansion de volgende dag heb omgeruild voor een exemplaar van Super Monkey Ball. Ik begrijp dat veel Nintendo-fans me waarschijnlijk voor gek verklaren, en tegenwoordig heb ik ze ook gewoon allebei, maar op dat moment leek het me de juiste keuze. Ik heb in ieder geval meer dan genoeg tijd in het spel gestoken!

Daarnaast heb ik ook nog een leuk verhaal bij Super Monkey Ball Banana Blitz voor de Wii. Deze was speelbaar op de E3 van 2006. Ik was daarbij, en ik had een afspraak bij Sega, maar dat was eigenlijk voor iets anders. Achter de coulissen liep ik langs een aantal kamers waar games aan de pers werden getoond, en in één ervan zag ik Banana Blitz draaien. Ik trok de stoute schoenen aan, liep naar binnen, en toen de controller even onbeheerd was heb ik hem opgepakt en een aantal levels gespeeld. Dit moment was niet alleen gedenkwaardig omdat dit pas de tweede of derde keer was dat ik een Wii-game speelde. De dag ervoor had ik bij Nintendo al het één en ander gespeeld, waaronder Twilight Princess. Nee, het leukste komt nog: aan een tafel vlakbij die kamer zat namelijk gewoon Yuji Naka. Wie dat is? Niemand minder dan de bedenker van Sonic the Hedgehog en Phantasy Star. Als ik niet was blijven hangen bij Banana Blitz had ik dit moment waarschijnlijk gemist.

Heb jij goede herinneringen aan Super Monkey Ball? Heb je een favoriet deel, of heb je de franchise juist nog nooit geprobeerd? Laat het vooral even weten in een reactie!