Xenoblade Chronicles: de succes-sequels zonder bestaansrecht

Vandaag mag Xenoblade Chronicles 3 een kaarsje uitblazen, het is namelijk precies één jaar geleden dat het spel uit kwam. De game vormde het einde van een trilogie aan Xenoblade-games en werd zelfs bekroond met een Game of the Year-nominatie tijdens The Game Awards 2022. Toch is het vrij opvallend te noemen dat Xenoblade Chronicles 3 überhaupt het levenslicht zag. Als je kijkt naar het (gebrek aan) succes waar de Xenoblade-serie in het begin mee te kampen had, kon je het Nintendo niet kwalijk nemen als ze vroegtijdig de stekker uit de serie hadden getrokken. Vandaag blikken we terug op de moeizame beginperiode van Xenoblade.

Vooropgesteld: Xenoblade had het alleen commercieel moeilijk. De kwaliteit die ontwikkelaar Monolith Soft met elke game wist neer te zetten stond altijd buiten kijf. Zeker op de Wii (U) wisten ze vriend en vijand te verbazen met de grootsheid van hun spellen, die de beperkte hardware tot hun uiterste wist te benutten. Het is om deze reden dat Nintendo bereid bleef investeren in de serie. The Big N wist dat de sterren ooit gunstig gezind zouden zijn voor Xenoblade… maar keer op keer zaten de omstandigheden tegen.

Monado: Beginning of the World

Toen de eerste Xenoblade op de E3 van 2009 werd onthuld als Monado: Beginning of the World wist het gelijk de aandacht van (J)RPG-fans te trekken. Nintendo of America, bij uitstek machtiger dan zusterafdeling Nintendo of Europe, zag de game echter niet zitten. Prima dat het een toffe JPRG was, maar die deden het destijds nou niet echt lekker in het Westen. Daar kwam nog eens bij dat Xenoblade een heel ander publiek aansprak dan de casual games waar de Wii inmiddels om bekend stond. Volgens Nintendo of America zou de doelgroep al grotendeels zijn overgestapt naar de technisch superieure Playstation of Xbox. Lang verhaal kort: het dure vertaalwerk voor een RPG van zo’n 100 uur zou zichzelf niet terugbetalen. In Europa werd daar gelukkig anders over gedacht, dus het was Nintendo of Europe die de vertaling voor hun rekening nam. Onbedoeld werd hiermee een traditie van iconische Britse accenten in gang gezet. Nintendo of America was echter onverbiddelijk, Xenoblade Chronicles mocht niet worden gepromoot tijdens de E3. De game kwam immers niet uit in de VS.

Operation Rainfall

Dat gebrek aan marketing kwam Xenoblade Chronicles ook in Europa niet goed uit. Er was maar een zeer beperkte oplage, en al snel moest je diep in de buidel tasten als je nog een (legaal) exemplaar wilde bemachtigen. Maar de Amerikaanse fans lieten het er niet bij zitten. Zij verenigden zich in Operation Rainfall. Een fan-collectief om drie succesvolle Japanse niche-titels (met bestaande Europese vertalingen) naar de Verenigde Staten te brengen. Na een jarenlange campagne ging Nintendo of America alsnog overstag en kwam Xenoblade Chronicles zo’n half jaar voor de release van de Wii U uit in de VS. Xenoblade Chronicles werd al snel gezien als een van de beste titels in zijn genre, maar het gedoe om de game überhaupt wereldwijd uit te brengen en de kleine oplages zorgden ervoor dat Xenoblade commercieel gezien helemaal niet zo goed presteerde. Het spel haalde nog geen miljoen verkopen op de Nintendo Wii, de succes-console die meer dan 100 miljoen keer verkocht was.

Xenoblade Chronicles X

Commercieel bleef Xenoblade dan wel achter, Nintendo had na de lovende commentaren genoeg vertrouwen in Monolith Soft’s kunnen. En dus mochten ze aan een nieuw deel werken voor de Wii U. Fans die hoopten op een tweede game in de trant van het origineel kwamen thuis van een koude kermis. Hoewel het Xenoblade-DNA zeker terug te vinden was in ‘XCX’ koos Monolith Soft een andere koers voor dit vervolg. In Xenoblade Chronicles X stond de open wereld-ervaring van de buitenaardse planeet Mira centraal. Dit deed Monolith Soft overigens subliem. Mira is nog altijd een van de beste naadloze open werelden in de geschiedenis van videogames. Buitenbeentje X heeft inmiddels dan ook een eigen schare fans en hernieuwde waardering gekregen.

Toch misten de fans van de eerste game het ‘oude’ Xenoblade-gevoel. Niet in de laatste plaats door alle Amerikaanse accenten die plots te horen waren. Maar het grootste struikelblok voor Xenoblade Chronicles X? Het spel kwam exclusief uit op de (geflopte) Wii U. Voor de tweede keer op rij zag Nintendo geen uitbetaling van hun investering in de Xenoblade-serie. Hoewel de titel het nog vrij verdienstelijk deed in vergelijking met het kleine aantal Wii U-eigenaren bleef de commerciële klapper weer uit.

Driemaal is géén scheepsrecht

In 2015 leek Nintendo alles op alles te willen zetten om Xenoblade in de markt te zetten. Naast de release van Xenoblade Chronicles X brachten ze ook het origineel tweemaal uit. Een keer op de Virtual Console van de Wii U eShop, en een keer als port voor de New 3DS. Twee pogingen, maar hetzelfde probleem. Niet alleen de Wii U had heel weinig exemplaren verkocht, datzelfde gold voor de toen gloednieuwe New 3DS. Het feit dat Xenoblade 3D op dat moment de enige 3DS-game was waar je de hardware-upgrade voor moest hebben, hielp ook niet. In totaal had Nintendo het inmiddels al vier keer geprobeerd om van Xenoblade een succesvolle franchise te maken. En hoewel het telkens te verklaren was waarom de kwalitatief goede games commercieel achterbleven, zal men intern toch de nodige vraagtekens hebben gezet bij de toekomst van de serie. Toch mocht Monolith Soft het nog een keer proberen. En na vijf keer was het eindelijk raak.

I’m finally feeling it!

2017 was een belangrijk omslagpunt voor Nintendo. Niet alleen werd de moeilijke Wii U-periode eindelijk afgesloten, de Switch ging in zijn eerste jaar al voorbij de totale verkopen van de voorganger. Dit had de Switch vooral te danken aan een fantastische line-up games in dat eerste jaar. Wat weinig mensen weten is dat Monolith Soft de motor was achter bijna al deze titels. Zowel The Legend of Zelda: Breath of the Wild als Splatoon 2 leunden op belangrijke support van de Xenoblade-studio. En aan het eind van dat eerste jaar was ook hun hoofdproject aan de beurt. Monolith Soft hield de feedback op Xenoblade Chronicles X in het achterhoofd en ging terug naar de basis. Xenoblade Chronicles 2 moest een vervolg worden in de lijn van het origineel. De fantasy-setting, Titans en focus op het verhaal keerden terug. Voor de Westerse release maakten zelfs de Britse accenten hun comeback, innit? Nintendo positioneerde ‘XC2’ perfect om in te springen op het RPG-gat dat Breath of the Wild had achtergelaten. Met succes. Binnen een maand wist Xenoblade Chronicles 2 te doen wat de serie maar nooit leek te lukken: er gingen meer dan een miljoen exemplaren over de toonbank.

Met krap 2,5 miljoen verkochte exemplaren blijft Xenoblade Chronicles 2 op eenzame hoogte de meest succesvolle game in de serie. Elke Xenoblade die sindsdien uitkwam ging echter met gemak de anderhalf miljoen voorbij. Ook elke grote DLC-uitbreiding presteert beter dan je van het gemiddelde DLC-aanbod verwacht. Commercieel kan Xenoblade sinds 2017 ruimschoots op eigen benen staan. Het duurde misschien acht jaar, maar Xenoblade heeft eindelijk zijn plekje in het portfolio van Nintendo gevonden. Het uiteindelijke succes van Xenoblade toont aan wat voor pareltjes de game-industrie misloopt door zich blind te staren op jaarlijkse AAA-releasemolens en korte termijn-visies. En dat is zonde, want de wereld verdient toch meer Xenoblades?

Welke nieuwe IP had volgens jou met een beetje meer geduld en liefde de volgende Xenoblade kunnen zijn? Speculeer mee in de comments!