Yooka-Laylee

De jaren ’90 liggen ver achter ons en met deze vervlogen tijden ook de hoogtijdagen van de klassieke 3D-platformer. Destijds voelde het voor spelers bijna magisch aan om spelwerelden en hun bijbehorende obstakels in drie dimensies te ervaren. Iedereen van twintig jaar of ouder kijkt ongetwijfeld dromerig terug op zijn of haar avonturen met Spyro, Crash Bandicoot, Conker of (jawel) Banjo-Kazooie! Voor die mensen verschijnt nu Yooka-Laylee, een spel dat deze vervlogen tijden weer helemaal tot leven probeert te brengen.

Playtonic slaagt bijzonder genoeg met verve in deze queeste. In tegenstelling tot Super Mario Odyssey, dat een moderne ode aan de 3D-platformer brengt, hebben voor Yooka-Laylee de laatste twintig jaar nooit plaatsgevonden. Hoofdpersonen Yooka (een kameleon) en Laylee (een vleermuis) hebben in hun taalgebruik bijvoorbeeld weer die iets te stoere 90’s uitstraling over zich in een over-the-top verhaal over iemand die alle boeken van de wereld heeft gestolen. Lekker droge en sarcastisch dialogen, opgekrikt met talloze verwijzingen naar het videospelmilieu van tegenwoordig. Het gaat nergens over en overdrijft wel veel, maar past tegelijk goed bij de tijd van oude 3D-platformers.

Terug in de tijd

Ook typerend zijn grote, uitgestrekte landschappen met een karakteristiek thema. Zo reizen de kameleon en vleermuis bijvoorbeeld naar een uitheemse jungle, een naargeestig moeras en (iets te gladde) koude vlakten. Binnenin deze wereld zijn zogenaamde Pagies verspreid, die ze moeten redden om het kwade plan van de gestolen boeken tegen te houden. Daarnaast zijn ze bijzonder handig voor het ontluiken van nieuwe werelden óf om het huidige gebied een stukje groter te maken. Dat laatste is zeer leuk verzonnen en geeft spelers een slimme reden om weer terug te komen. Verder narratief of lijn ontbreekt: het is dus niet zo dat je bij het einde van een bepaald gebied moet zien te komen. En geloof me, laatstgenoemde puntje is ontzettend wennen als je de platformers van heden ten dage gewend bent.

Het gaat dus allemaal om jouw lust naar exploratie: Pagies zijn veelal goed verstopt en geven zich niet zomaar vrij. Doorgaans moet je naar aloude platform-traditie bepaalde taken volbrengen voor hulpeloze inwoners of lastige parkoersen voltooien, al dan niet binnen een heerlijk scherpe tijd. Op dat gebied excelleert de titel enorm. Zo moet je bijvoorbeeld een vrouwelijk skelet redden van een gewisse ehm, dood, voordat ze gekookt wordt door een stel inboorlingen. Later help je een praatgraag winkelkarretje in een moeras vol Halloween-versiering even met het verdelgen van paddenstoelen in zijn tuin. Maar af en toe trotseer je ook een tergend lastig en iets te lang platform-parkoers waarbij je afhankelijk bent van lichtgevende nectar om niet van het pad af te glijden zonder checkpoints (hé, het zijn de jaren ’90).

Voor veel van deze uitdagingen heb je een van de vaardigheden van Yooka en Laylee nodig. Gedurende het avontuur ontgrendel je er steeds meer, waardoor de twee helden tot steeds meer in staat zijn. Hier komen de zogenaamde Quills om de hoek kijken. Deze zijn in veel grotere aantallen door de werelden verspreid, en heb je nodig om de technieken te kopen. Zo leert onze Yooka zijn tong op slimme manier gebruiken en geraakt de vleermuis steeds behendiger met zijn vleugels. De meeste krachten berusten echter op een samenwerking van de twee. Ik was persoonlijk zeer gecharmeerd van de mogelijkheid om in beperkte mate over de waterbodem te lopen – dit gaf de (toch altijd vervelende) zwemgebieden een aangenamere dimensie én maakte ruimte voor een stel originele uitdagingen.

Kip zonder kop

Helaas sluit het leveldesign niet altijd goed hierop aan. Voor een spel, zo gefocust op verzamelen en exploratie, zijn de meeste werelden vrij onoverzichtelijk. Op de eerste en tweede wereld na (die zitten zeer degelijk in elkaar) loop je doorgaans als een kip zonder kop rond, hopend dat je toevallig een puzzel richting een Pagie tegenkomt. Iets wat ik ten zeerste betreur, want 3D-platformers in de jaren ’90 staken niet per definitie op deze manier in elkaar. En het is al helemaal niet zo dat Playtonic omgevingen niet interessant kon maken met locaties in de verte (wat zou er schuilen in die tempel op die grote berg?) die schreeuwen om verkend te worden of in ieder geval een overzichtelijker oppervlakte.

Daarnaast maakt het spel nauwelijks duidelijk wanneer je een bepaalde vaardigheid nodig hebt om een specifieke Pagie te bemachtigen. Zo kun je een heel platformparkoers voltooien met een vers aangeschafte vaardigheid, maar blijkt hier vervolgens niets te ontdekken of heb je ineens nóg een andere kracht nodig. Ook besefte ik me hoeveel ik door de jaren heen afhankelijk ben geworden van plattegronden van werelden, checkpoints, een aanwezige rode draad door een level en feedback of je iets goed doet (zoals een trillende controller of een aanwijzer die van kleur verandert). Deze zaken ontbreken in Yooka-Laylee (ten dele).

Als een kind zo vrij

Eigenlijk is Yooka-Laylee, gek genoeg, dus niet helemaal typerend voor die tijd. Hoewel vanaf minuut één een jaren ’90-uitstraling van het scherm spettert, zitten er inhoudelijk gewoon wat haken en ogen aan Yooka-Laylee, zelfs als je het puur beoordeelt op wat het probeert te doen. Omgevingen nodigen te weinig uit om te verkennen, en ook qua opbouw is niet over alles goed nagedacht. Daarnaast is het spel ook niet geoptimaliseerd voor de Nintendo Switch: regelmatig vinden er framedrops plaats én er lijkt een constante waas in de graphics te heersen. Dit is vooral merkbaar in de handheld-modus.

Jammer, want Yooka-Laylee is best leuk tijdverdrijf. Het ontbreken van checkpoints is soms wat frustrerend, maar aan de andere kant voelde ik zelden zo’n voldoening bij het voltooien van een zeer lastige platformparkoers. Ook heeft het ergens iets bevredigends om heerlijk, zonder zorgen, doelloos door een jungle vol geheimen te dwalen. Geen druk van prinsessen om te redden of eindpunten die om te bereiken, maar je weer even zo vrij als een kind kunnen voelen. En stiekem maakt dat gevoel voor oudgedienden de aanschaf wel waard.

Conclusie

Waan jezelf weer even in vervlogen tijden met Yooka-Laylee! Er wacht een avontuur op je met talloze geheimen, goed verstopte uitdagingen en verzamelobjecten. Ervaar weer even dat onbezonnen, kindse gevoel van vrijheid, waarin je steeds een beetje meer speelruimte ontdekt. Gebruik doldwaze doch nuttige vaardigheden en ontmoet een gek personage om elke hoek. Vergeet alleen niet dat dit puur een 3D-platformer uit die tijd wil zijn en niet een ode eraan, compleet met bijbehorende beperkingen. Sterker nog: Playtonic heeft zijn huiswerk qua overzichtelijk werelddesign en logische opbouw zeer matig gedaan. Kun je dat door de vingers zien, dan kun je best even genieten van deze twee brutale helden.