Final Fantasy XII: The Zodiac Age

Final Fantasy XII: The Zodiac Age is een HD-remaster van het twaalfde deel dat oorspronkelijk voor de PlayStation 2 verscheen. Nu kun je het misschien niet meer voorstellen, maar destijds bekeken Final Fantasy-fans deze titel door argusogen. Hoe durfde Square Enix van het vertrouwde turn-based-systeem af te stappen? Het bleek echter een gouden zet, perfect ingespeeld op tijden die schreeuwden om minder statische gameplay. Zelfs nu, veertien jaar later, is deze radicale verandering voor de serie een verademing om te ervaren.

Stiekem vind ik het best bijzonder om het hier over te mogen hebben. Niet alleen voelt het ontzettend goed om eindelijk over een van mijn favoriete franchises aller tijden te praten, maar ik zie deze titel als een prachtige metafoor voor wat de Nintendo Switch heeft bereikt. Sinds de Nintendo 64 heeft elk hoofddeel van Final Fantasy een Nintendo-platform koelbloedig overgeslagen. Zelfs de Wii, toch wel de meest succesvolle console van de moderne tijd, kreeg ‘slechts’ wat Crystal Chronicles-voer. Ik zie deeltje zestien nog niet zo snel naar de Nintendo Switch komen, maar het is prachtig dat wij eindelijk wat kroonjuwelen van weleer kunnen spelen.

Gambits maken de man (en vrouw)

Ahem, over tot de orde van de dag: Final Fantasy XII: The Zodiac Age. Laten we ook gewoon even gek doen en het direct over dat verdraaide gevechtssysteem uit de intro hebben. In 2005 was het best wel een gedurfde stap van Square Enix om het (vooral in Japan) zo geliefde turn-based combat in de ban te doen. De grap? Ze hebben het niet, of beter gezegd: niet helemaal in de ban gedaan. Het verslaan van een vijand in Final Fantasy XII kun je gek genoeg nog het best vergelijken met Xenoblade Chronicles: personages vallen automatisch aan, terwijl jij af en toe wat optionele vaardigheden uit een menuutje selecteert.

Terwijl hoofdpersonage Vaan op een Rat staat in te hakken, kun jij met een druk op de knop een gevechtsmenu tevoorschijn toveren, waar je bijvoorbeeld kan pogen om met Steal een voorwerp van ‘m te jatten of een Potion aan jezelf te geven voor wat extra HP. Op het moment dat je dit selecteert pauzeert het spel. Vaan voert dan altijd eerst dat gekozen commando uit, waarop ie vervolgens weer verder hakt. Heb je wat personages bedreven in magie in huis, kun je op dezelfde magie als Fire of Thunder selecteren om bijvoorbeeld in te spelen op de zwakke plek van een vijand. Vooral in den beginne maak je veelvuldig gebruik van deze veredelde pauzeknop tijdens het verslaan.

Dat moet efficiënter én tijdsbesparender kunnen, hebben ze ongetwijfeld bij Square Enix gedacht. Hiervoor hebben ze het briljante Gambit-systeem in het leven geroepen, zonder twijfel het hoogtepunt van The Zodiac Age. Dit werkt grofweg zo: een specifieke situatie wordt gekoppeld aan een bepaalde actie. Die situatie heeft betrekken op jou, je metgezel óf je tegenstander. De actie op een vaardigheid als attack, magie of voorwerpen. ‘Foe: Party Leader’s target’ en ‘Attack’ is bijvoorbeeld een veelgebruikte combi. Wanneer Vaan (op dat moment de leider) Rat A aanvalt, doet de rest dat ook. Maar je kunt je metgezel ook juist automatisch de dichtstbijzijnde vijand laten aanvallen of Rat C, die het minste HP heeft op dat moment.

Volg je het nog? Ik hoop het wel, want we gaan nog een stapje dieper en interessanter. Je kunt meerdere van die Gambits tegelijkertijd gebruiken op elk personage. Zo kun je zowel instellen dat je je partijgenoten automatisch geneest als hun HP onder een bepaald percentage komt én dat je automatisch een Fire afvuurt als een vijand daar zwak tegen is. Hierbij maakt het ook nog eens uit in welke volgorde je Gambits staan. Hoe hoger, hoe meer prioriteit ze hebben. Genezen voor aanvallen bijvoorbeeld, of een groep vijanden beschadigen vóór een specifiek doelwit. Je kunt zo geweldig combo’s kunt maken én heerlijk op specifieke situaties inspelen. Hoewel er naar mijn mening nog nét niet genoeg Gambits waren (ik was nog steeds iets teveel in menuutjes bezig), heb je meer dan genoeg om een strategie te creëren die het meest uit jouw personages haalt.

Een politiek spelletje

Al vechtend baan je je een weg door het midden in de woestijn gelegen stad Rabanastre en diens (minder) nabije omgeving. Hier speel je als Vaan, een jongen die zijn broer (zo goed als) verloren is in de oorlog die zich hier twee jaar geleden afspeelde. De kwade natie Archadia was namelijk gretig op zoek naar landuitbreiding, om zo tegenwicht te bieden aan het in het zuiden oprukkende Rozarria. Het in het midden gelegen Dalmasca, waar Rabanastre de hoofdstad van is, moest helaas het onderspit delven van deze vechtlust. Als Vaan, kom je in het midden van dit nog steeds broeiende conflict terecht en ontdek je steeds meer over de politieke spelletjes en intrigerende personages die achter deze lust naar machtsuitbreiding steken.

Als ik één kritiekpunt mag hebben over de meer recente Final Fantasy-spellen, is dat je soms geen idee hebt wat er nou allemaal aan de hand. Final Fantasy XIII was een absoluut literair dieptepunt van verwarring, maar ook The Zodiac Age doet bij tijd en wijle goed zijn best om lekker onduidelijk te zijn. Het laat veel personages aan het woord waarvan je geen idee hebt van hun precieze achtergrond is of waarom ze daar zijn. Hoewel ik tot op zekere mate geloof in de kracht hiervan – het laat je als speler met een hoop prangende vragen achter -, was een iets rustigere opbouw meer dan welkom geweest. De eerste twintig uur zijn hierdoor wat vaagjes, maar gelukkig worden al die loshangende touwtjes steeds beter naar een meeslepende rode draad aan elkaar geknoopt.

Waarom je toch als een speer door die eerste twintig uur gaat? Je toffe metgezellen, natuurlijk! Hoewel hoofdpersonage Vaan wat persoonlijkheid mist, laat Square Enix hier hun meesterschap voor personageontwikkeling zien. Neem bijvoorbeeld het charismatische duo Balthier en Fran, die je al vroeg in de game ontmoet. Aan de ene kant een koele luchtpiraat met een extravagante persoonlijkheid die altijd het juiste weet te zeggen, en aan de andere zijde een konijnachtige dame met een damp van mysterie over zich heen. Wat is toch die Mist waar ze steeds over spreekt? Mijn persoonlijke favoriet is echter de stoere prinses Ashelia, die na een reeks van misfortuin al haar energie gebruikt om Dalmasca, haar oude koninkrijk, weer in oude glorie te herstellen. Haar constante vastberadenheid, ondanks de tragedies die ze meemaakt, is prachtig om te zien.

Nauwelijks verouderd

Het uiteindelijke avontuur houdt je een uurtje of veertig bezig, maar daarnaast is er nog genoeg te doen. Overal kun je je ook bezighouden met allerlei zij-queesten, waarvan de ‘hunts’ zonder twijfel het hoogtepunt zijn. In het plaatselijke café vind je doorgaans wel een poster van een of ander gevaarlijk monster dat de omgeving terroriseert, waarna je contact zoekt met de persoon die de oproep heeft gedaan én hem uit de brand helpt door op jacht te gaan. Hier zijn allerlei toffe optionele eindbazen én fijne beloningen aan verbonden. Het schijnt zelfs dat er ergens een gilde te vinden is in Rabanastre die helemaal in teken staat van Hunts…

Besef je enkel wel goed dat Final Fantasy XII: The Zodiac Age nog steeds een game is uit 2005. Dit blijkt vooral uit de presentatie: omgevingen zijn een beetje hoekig en zonder kleur, terwijl Square Enix duidelijk nog de kneepjes van het scriptschrijven en voice-acting moest leren. Speciaal voor deze remaster staan daar gelukkig kleine, slimme verbeteringen tegenover: zo kun je bijvoorbeeld de snelheid van het spel verviervoudigen! Ideaal voor backtracken én grinden (heel veel monsters verslaan voor ervaringspunten).

Sowieso blijkt uit de gameplay zelf nergens dat het om zo’n oude game gaat. Sterker nog: het veelzijdige, weinig bij de hand-nemende gevechtssysteem komt frisser dan ooit naar voren – zeker in combinatie met een af en toe pittige moeilijkheidsgraad. Square Enix heeft speciaal voor deze remaster het zogenaamde License Board-systeem doorgevoerd: hierbij geef je geheel naar eigen keuze één van de twaalf jobs aan je metgezellen. Denk hierbij aan archetypen als White Mage, Black Mage en Knight, maar ook prikkelende opties als Time Mage, Foebreaker en Monk. Bevalt een License je niet? Geen probleem! Tegen een kleine prijs kun je een ander aanvragen. En anders kun je na een flink aantal uren spelen gewoon een tweede erbij nemen. Geef je Vaan ook wat magie om mee te spelen of laat je zijn fysieke vaardigheden nóg meer naar voren komen? Strategie alom!

Conclusie

Het zijn maar kleine dingetjes die af en toe weggeven dat het met Final Fantasy: The Zodiac Age om een titel van veertien jaar oud gaat. De game speelt door slimme verbeteringen van Square Enix namelijk verfrissender dan ooit tevoren. Vooral het sterke Gambit-systeem staat nog altijd als een huis en biedt ongelofelijk veel mogelijkheden tot strategie. Combineer dit met een geweldige cast aan personages (in een iets zwakker gecoördineerd verhaal) en je hebt een RPG die je vele, vele uurtjes blijft boeien. Verandering van spijs doet eten, zei men in 2005 bij Square Enix. En gelijk hebben ze.