Emio - The Smiling Man: Famicom Detective Club

Nintendo verraste vriend en vijand toen het op 10 juli 2024 een mysterieuze teaser online plaatste: ‘Wie is Emio?‘ zette het bedrijf samen met de Japanse tekens voor ‘lachende man’ op hun socials. Niet alleen bleek The Big N een oude serie uit de mottenballen te halen die al zo’n 30 jaar lang geen nieuwe game had gekregen… het normaal zo kindvriendelijke ‘Disney van de videogamewereld’ zette ook compleet onverwachts haar eerste eigen 18+ spel in de markt. Hoe bevalt een horrorgame à la Nintendo? Deze detective ging voor je op onderzoek uit.

Let op: Emio – The Smiling Man: Famicom Detective Club is met recht een spel met een PEGI-score van 18+. Controversiële thema’s zoals kindermishandeling, (zelf)moord en zelfverminking worden tijdens het verhaal behandeld. Ook zijn er een aantal scènes waarin sterk op pedofilie wordt gezinspeeld. Bedenk je van tevoren heel goed of dit spel wel voor jou is.

Famicom Detective Club

Bij een Nintendo-serie die zo obscuur is als de Famicom Detective Club-reeks is het allicht handig om eerst even een voorstelrondje te doen. In 1988 en 1989 bracht Nintendo een tweeluik uit van detective-games voor de Famicom/NES. In deze twee visual novels volgen we de avonturen van de Utsugi Detective Agency, een Japans bureau van privédetectives. Dit bureau bestaat uit het jonge naamloze hoofdpersonage, zijn collega Ayumi Tachibana en hun mentor Shunsuke Utsugi. Origineel kwamen de Famicom Detective Club-spellen nooit uit buiten Japan, maar in 2021 kregen beide games Switch-remakes die wel een internationale release kregen. Heb jij de eerdere spellen nog nooit gespeeld? Geen zorgen, want Emio – The Smiling Man gaat hier ook niet van uit. Er zitten wel een aantal verwijzingen naar de eerdere avonturen voor terugkerende spelers verwerkt in het spel, maar Emio is duidelijk ontworpen met nieuwkomers in het achterhoofd.

Een lugubere moord

Het verhaal van Emio – The Smiling Man begint met de ontdekking van een lugubere moord: op het Japanse platteland van de jaren ’90 is een vijftienjarige scholier dood aangetroffen. De lokale politie is in rep en roer want het slachtoffer heeft een papieren zak over zijn hoofd met een smiley erop getekend. Achttien jaar eerder vonden er in dezelfde omgeving drie moorden op tienermeisjes plaats die met vergelijkbare papieren zakken over hun hoofd werden aangetroffen. Aangezien de politie dit detail van de oude moorden nooit publiekelijk bekendmaakte om onrust en copycats te voorkomen, vreest hoofdinspecteur Kamada dan ook dat de oude seriemoordenaar weer actief is geworden. Alle mogelijke middelen worden dus ingezet om de moord op te lossen. Zo ook zijn oude vriend Shunsuke Utsugi, die inmiddels privédetective is maar achttien jaar terug meewerkte aan het onderzoek naar de originele ‘Emio-moorden’. Als de protégés van meneer Utsugi ondersteunen onze twee jonge hoofdpersonages het politieonderzoek.

Emio – The Smiling Man is opgedeeld in twaalf hoofdstukken, die meestal één dag van het onderzoek beslaan. Afwisselend speel je als het mannelijke hoofdpersonage (dat je zelf een naam mag geven, in mijn geval Detective One Upson) of zijn collega Ayumi Tachibana. Stukje bij beetje leggen de junior detectives van de Utsugi Detective Agency een casefile aan. Dit doen ze door mensen te ondervragen, aanwijzingen op te volgen en verder onderzoek te verrichten. Aan het einde van de dag wisselen de privédetectives hun bevindingen van die dag met elkaar uit in een ‘Review’-sessie. De eerste paar dagen gaat dit nog onder supervisie van meneer Utsugi, maar halverwege het verhaal volgt hij een reeks aanwijzingen op die hem naar een andere regio van Japan leiden. Vanaf dat moment staat ons detective-duo op eigen benen in hun onderzoek, al overleggen ze om de paar dagen wel met inspecteur Kamada en de politiedetectives Kuze en Kamihara.

De anti-Nintendo game

Emio – The Smiling Man is een vreemde eend in de bijt voor Nintendo, en dat is niet alleen vanwege het 18+-label. Normaal gesproken zet The Big N altijd gameplay voorop en is het verhaal van een spel slechts bijzaak. Deze keer is dat precies andersom. De gameplay is getrouw aan de originele twee Famicom Detective Club-spellen uit de jaren ’80, maar is daardoor eigenlijk ook wat verouderd. Je hebt een zeer beperkt aantal handelingen die je kunt uitvoeren, zoals praten met personages of met een vergrootglas de omgeving onderzoeken. Het is soms erg onduidelijk wat het spel van je verwacht om verder te komen en soms kom je daardoor even vast te zitten. Door al jouw mogelijke acties te spammen doorbreek je deze impasses eigenlijk altijd voordat het te frustrerend wordt. Sowieso geeft de ‘Think’-actie vaak net die ene hint om je op het juiste spoor te zetten. Jouw acties hebben overigens geen echte invloed op het verloop van het verhaal. Het is soms even zoeken naar de juiste knop om ‘de pagina om te slaan’, maar je volgt vrij passief het vooraf geschreven verhaal van deze visual novel. De nadruk ligt hier overigens op ‘visueel’ want de prachtige presentatie uit de remakes van de vorige twee delen is overgenomen in Emio. De scènes schitteren met de beeldkwaliteit van een hoogstaande anime. Ook is er een typisch Japans oog voor detail: zo dragen de hoofdpersonages bijvoorbeeld niet elke dag dezelfde outfit. De animaties zijn beperkt maar goed uitgedacht, waardoor het geheel sterk overkomt.

Subliem schrijfwerk

Het ijzersterke verhaal steekt echter met kop en schouder boven de andere onderdelen van de game uit. Zodra het verhaal zijn haken in jou heeft geslagen laat het je niet meer los. Al snel wil je hoofdstuk na hoofdstuk doorspelen om de nieuw onstane vragen beantwoord te krijgen. Zoals het hoort bij een goed detective-verhaal wisselt de verdenking ook regelmatig van de ene naar de andere verdachte. Ook zijn er een handjevol momenten waar Emio – The Smiling Man zijn horror-label meer dan waar maakt en de rillingen over je rug lopen. Ik geloof dat ik minstens vier keer hardop ‘Sukkel, er loopt een seriemoordenaar rond en jij gaat daar nu in je eentje naar toe?!‘ tegen mijn scherm heb geroepen. Deze momenten worden natuurlijk nog eens extra kracht bijgezet door de soundtrack die op gepaste momenten heerlijk creepy is. Omwille van spoilers zal ik niet te diep ingaan op het verhaal, maar neem het van mij aan: dit is dé reden om Emio te spelen.

De enige aanmerking die ik heb op het fenomenale schrijfwerk is dat de ontknoping relatief zwak is. Het einde voelt een beetje alsof je een tv-serie kijkt waarbij de makers last minute te horen hebben gekregen dat de zender het seizoen met twee afleveringen heeft ingekort. Er worden net te veel dingen in een te kort tijdsbestek gepropt. Ook blijven er nog best wat losse eindjes openstaan nadat je de aftiteling hebt gezien. Wat dat betreft is de epiloog echt nodig als afronding van het verhaal, maar de game waarschuwt je expliciet: de epiloog bevat zulke duistere heavy shit dat deze optioneel is. Door deze waarschuwing had ik me op erger voorbereid, maar de epiloog is zeker niet voor mensen met een zwakke maag…

Niet voor iedereen…

En zo zitten er nog een aantal zaken in Emio – The Smiling Man die het spel minder geschikt maken voor grote groepen spelers. Zo is het spel heel erg Japans… misschien wel té Japans voor een (deel van het) Westers publiek. Enige kennis en waardering voor het land van de rijzende zon is dan ook een pre. Sommige personages hebben namelijk een kijk op de wereld die hier simpelweg niet voorkomt en ook passeren er culturele concepten de revue die we in Europa niet kennen. Daarnaast worden er regelmatig verwijzingen of woordspelingen gemaakt die alleen werken in het Japanse schrift. Deze zijn simpelweg niet natuurlijk te vertalen en vallen daardoor wat uit te toon. Zeker in vergelijking met het verder excellente vertaalwerk. Ook het feit dat Emio – The Smiling Man enkel in het Japans is ingesproken zal een aantal potentiële spelers afschrikken.

Conclusie

Emio – The Smiling Man: Famicom Detective Club is niet voor iedereen, dat moge duidelijk zijn. Door de culturele afstand tot Japan past het spel misschien niet in het straatje van elke Westerse horror- of detective-fan. Ook zijn er best wat punten die hadden mogen achterblijven in het NES-tijdperk ten faveure van een modernere ervaring. Als jij echter bent opgewassen tegen de duistere wendingen die Emio – The Smiling Man neemt, is dit een verslavende game die je twaalf tot vijftien uur lang steeds verder het mysterie intrekt. Zowel het verhaal als de visuele presentatie zitten uitermate goed in elkaar, en je vraagt je terwijl je speelt gelijktijdig twee dingen af: ‘Hoe heeft Nintendo dit in hemelsnaam intern goedgekeurd?‘ en ‘Waarom heeft Nintendo 30 jaar lang geen gebruik gemaakt van dit fenomenale schrijftalent van Yoshio Sakamoto?‘ Toch loop je, afhankelijk van hoe gevoelig je bent aangelegd en jouw persoonlijke smaak, het risico een buil te vallen aan Emio – the Smiling Man. Twijfel jij, maar ben je wel geïntrigeerd door alles wat je hier las? Dan raad ik je van harte aan om de (gratis) demo uit te proberen voordat je besluit of je het spel écht wilt spelen. In die eerste drie hoofdstukken wordt namelijk vanzelf duidelijk of jij beter veilig bij Mario in het Mushroom Kingdom kunt blijven, of dat jij slapeloze nachten krijgt tot je het antwoord op die ene brandende vraag hebt gevonden… Wie is Emio?