Heaven's Vault - Verdwalen in vertalingen

Ik heb niet altijd de meest doorsnee smaak in games. Ik kan enorm genieten van een nieuwe Zelda of Mario-game, maar graag zoek ik de grenzen op van wat videogames kunnen zijn. Sommige spelers hebben een afkeer van narratieve genres als ‘walking simulators’ en dat begrijp ik in zekere zin wel. Desondanks zijn dit vaak de games die hun regels en speltechnieken op een alternatieve manier inzetten om een speler mee te voeren in een persoonlijk verhaal. Toch heb ik zo ook mijn grenzen. Waar ik had gehoopt dat Heaven’s Vault met zijn bijzondere uitgangspunt mij iets heel nieuws zou laten beleven, werden het trage tempo en kleine irritaties mij toch te veel. Dit is niet eentje voor in de geschiedenisboekjes.

In dit science-fiction avontuur speel je als de archeologe Aliya waarin je in opdracht van een universitaire professor op zoek gaat naar een vermiste collega. Tijdens de zoektocht wordt ze bijgestaan door Six, een robot waarvan Aliya niet helemaal weet of ze deze moet vertrouwen. In haar zeilschip de Nightingale. reis je over de wonderlijke rivieren van de Nebula en probeer je te ontdekken wat er met je collega is gebeurd. Het spel gebruikt een unieke stijl, waarbij handgetekende 2D tekeningen samenvallen met de 3D gerenderde wereld. Ondertussen vertaal je de verloren taal van de ancients. Ja, je leest het goed. Je bent zelf verantwoordelijk voor de interpretatie van de oude beschaving waar Aliya onderzoek naar doet. Aan de hand van contextuele aanwijzingen en het herkennen van tekens probeer je de oude teksten van de Ancients te vertalen en te ontdekken wat er met hun samenleving is gebeurd. Het graven naar een verloren taal is een leuke bezigheid, maar de andere elementen laten helaas te wensen over.

Een traag tempo

Laat ik met de deur in huis vallen. Het tempo van Heaven’s Vault viel mij compleet verkeerd. Ik kan enorm genieten van langzamere verhalen, waarin alle puzzelstukjes pas later samenvallen. Tot op een zekere hoogte is dit de kern van mystery games als Tangle Tower, de Ace Attorney-serie, Paradise Killer en The Return of the Obra Dinn. Je schraapt zelf het verhaal bij elkaar aan de hand van losse contextuele hints en wordt geleid door kleurrijke en opvallende personages. Helaas is de drempel van Heaven’s Vault erg hoog. De game speelt zich af in een steampunk toekomst met een enorme voorgeschiedenis waar je als speler veel moeite voor moet doen om te begrijpen wat er precies aan de hand is. Alle voorwerpen en teksten die je ontdekt worden continu geplaatst op een geschatte tijdlijn, zodat je kan begrijpen in welke volgorde de gebeurtenissen plaatsvinden. Dit zou moeten helpen met het vertalen van de teksten, maar in de praktijk werkte het vooral verwarrend omdat de game een open wereld is. Je bent als speler vrij om de Nebula en de verschillende ruïnes te verkennen, maar hierdoor is het des te complexer om te bepalen wat je doel is. De ene ruïne is een uitgebreide verborgen schuilplaats, maar de andere biedt je alleen maar een losstaande zin om te vertalen. De aandacht en focus verdween hierdoor snel tijdens het spelen. Zonde, want als je gaat graven vind je hier een unieke beschaving en cultuur.

Dat langzame tempo trekt helaas ook door naar één van de grootste activiteiten in het spel, het navigeren van de Nebula. In plaats van een ruimteschip ben je afhankelijk van een zeilschip dat met de stroming van de Nebula wordt meegevoerd. Je kan sturen om bepaalde bochten te nemen en je zeil spannen om een korte sprint te trekken. In zekere zin deed het mij denken aan het vliegen met de Loftwing in The Legend of Zelda: Skyward Sword. De paden en trajecten die je aflegt met je schip zijn duidelijk uitgestippelde routes waar je continu in één richting blijft bewegen. Als je op het juiste moment een sprint trekt maak je veel snelheid, maar deze snelheid behoud je niet. Hierdoor begint het zeilen al snel herhalend en eentonig aan te voelen. Voor kleine afstanden voelt het als enorm veel werk om te zeilen over de Nebula. Best wel zonde, want de Nebula is visueel erg mooi om te zien. De hemel licht op in prachtige pastelkleuren, de stroming zelf voelt soms als een kalme zee maar kan ook veranderen in een wildwaterbaan en de kalme pianomuziek ondersteunt de stijl fantastisch. Er is buiten het zeilen niets te doen behalve de route afleggen naar je einddoel. Geen vissen om te vangen, geen objecten om te verzamelen. Alleen als je per abuis een ruïne tegenkomt krijg je even om een zin te vertalen, maar verder is het een enorm passieve activiteit. Het verkennen van de ruïnes gaat ook langzaam. Aliya loopt in een traag tempo en er is geen mogelijkheid om te rennen. Regelmatig wordt ook je controle overgenomen zonder dat je het door hebt, waardoor ik niet goed begreep of ik nu zelf dingen ontdekte of door het spel heen werd geleid door de makers.

Graven naar antwoorden

In de kern van het spel sprak het vertalen van de verloren taal mij het meeste aan. Als je een ruïne of plaats ontdekt zijn er allerlei artefacten, objecten, plekken en andere indicaties te vinden van de ancients die er ooit leefden. De tekens van het alfabet zijn je aan het begin van het spel onbekend. Aliya kan alleen maar gissen naar de woorden, waardoor zinnen gaandeweg het spel een andere betekenis krijgen. Het puzzelen naar de constructie van deze zinnen en woorden beviel mij enorm. Het is als het in elkaar zetten van een drieduizend jaar oude Sudoku. Er waren momenten waarop ik overtuigd was dat een bepaalde combinatie aan symbolen stond voor het woord “Wij”, maar zo’n drie uur later moest ik toch het aanpassen naar het woord voor “pelgrims”. Het ontrafelen van een taal is een echte wetenschap en Heaven’s Vault geeft je het gevoel alsof je nieuwe kennis aan het licht brengt.

Waarom wist Heaven’s Vault ondanks deze bijzondere invalshoek mij niet te grijpen? Naast het te trage tempo missen de personages van Heaven’s Vault persoonlijkheid. Een spel als Paradise Killer heeft ook een traag tempo. Het grote verschil is dat Paradise Killer’s personages allemaal spatten van de persoonlijkheid waardoor je als speler wordt meegetrokken in de wereld en op zoek wilt gaan naar de antwoorden van het mysterie. Heaven’s Vault voelt passief in vergelijking. Aliya is gesloten en argwanend ten opzichte van alles en iedereen. Van haar robot-companion Six tot de motivatie van haar collega’s om haar op onderzoek te sturen. Vanuit haar achtergrond als wees in een arm district is dit logisch te verklaren, maar als speler vond ik het hierdoor enorm moeilijk om mij in haar situatie te kunnen verplaatsen. Tegelijkertijd zijn er weinig andere personages in het spel die Aliya helpen om uit haar schulp te komen. Ze heeft een vijandige houding tegenover Six vanwege haar slechte ervaringen met andere robots in het verleden, maar ook haar collega’s bij de universiteit behandelt ze met weinig respect zonder een duidelijke motivatie voor haar acties. Ik kan mij voorstellen dat dit gaandeweg het spel wordt toegelicht, er zijn ook meerdere eindes en keuzes om te maken, maar dit is wederom een enorme drempel waar na meer dan vijf uur nog steeds bijna geen vooruitgang in te merken is.

Conclusie

Is Heaven’s Vault een slechte game? Nee. Functioneel doet de game precies wat het moet doen, met een geheel eigen tempo. Dit is echter geen spel dat geschikt is voor iedereen en waarschijnlijk spreekt het maar een selecte groep spelers aan. Mijn persoonlijke teleurstelling is dat ik normaal gesproken onderdeel ben van deze selecte groep spelers. Desondanks was het langzame tempo, de afstandelijkheid van de personages en het gebrek aan een concreet doel voor mij te veel om te kunnen genieten van het verhaal en het vertalen van de verloren geschriften. De potentie is er en ik kan mij voorstellen dat er spelers zijn die helemaal kunnen genieten van de historische diepgang die gepresenteerd wordt. Helaas is Heaven’s Vault geen historisch meesterwerk.