Wat kan de nieuwe Layton leren van het jarige Doos van Pandora?

Dit wordt een bewogen week voor professor Hershel Layton. Morgen krijgen we eindelijk een nieuwe update over Professor Layton and the New World of Steam in de LEVEL-5 VISION en één dag later mag Professor Layton en de Doos van Pandora vijftien kaarsjes uitblazen in Europa. De hoogste tijd dus om terug te blikken op Laytons tweede avontuur, en vooruit te kijken naar zijn zevende game. Staat de thee al klaar in de restauratiewagon van de Molentary Express?

Professor Layton en de Doos van Pandora was het tweede spel in de Layton-serie en daarmee het toonbeeld van de grote ambities van LEVEL-5. In Japan lag De Doos van Pandora namelijk al negen maanden(!) na de eerste Layton-game in de schappen: inclusief verwerkte feedback op de minpunten uit Professor Layton and The Curious Village. En hoewel diezelfde grote ambities later… iets te groot bleken (met alle gevolgen van dien) kon LEVEL-5 in 2009 alle verwachtingen nog waarmaken. Sterker nog: Professor Layton en de Doos van Pandora wordt door velen gezien als de beste Layton-game uit de originele reeks. Wat maakte deze opvolger nou zo veel beter dan het origineel, en wat kan LEVEL-5 hiervan leren voor New World of Steam? Op dit kruispunt van toekomst, heden en verleden voor de Layton-serie gaan we die puzzel eens proberen te kraken.

Wat zegt u, professor?

Laten we eens beginnen met de minst belangrijke succesfactor, omdat deze alleen in ons kikkerlandje van toepassing was. Want vooral in Nederland sloeg De Doos van Pandora beter aan dan The Curious Village. Na de goede ontvangst van de eerste Layton-game durfde men het aan om de puzzelende professor zijn Nederlandstalige debuut te geven. Jan Elbertse (Buzz Lightyear) en Christa Lips (Ash Ketchum) leenden hun stemmen aan Professor Layton en Luke Triton, die hiermee veel toegankelijker werden voor het Nederlandse publiek. Met een iconische cast en ijzersterke vertalingen, die zelfs tekstuele puzzels natuurlijk liet aanvoelen, veroverden Layton en Luke definitief een plekje in de harten van het Nederlandse publiek. Sindsdien heeft elke Layton-game een Nederlandse voice-over gekregen. Ja, zelfs die geflopte spin-off met Katriëlle Layton. Toch lijkt het geen zekerheid dat we Layton en Luke in het Nederlands terughoren in ‘de Nieuwe Wereld van Stoom’: op het overzicht dat LEVEL-5 tot dusver deelde met de internationale titels van de nieuwe Layton-game zagen we Spaans, Frans en Duits… maar geen Nederlands. Elbertse en Lips zijn nog altijd actief als stemacteurs, dus LEVEL-5: geef ze eens een belletje?

Return to form

Als Professor Layton and the New World of Steam na jaren van afwezigheid en meerdere mislukte spin-offs iets nodig heeft om succes te behalen, dan is het wel een glorieuze terugkeer naar de originele Layton-formule die De Doos van Pandora perfectioneerde. LEVEL-5 stopte destijds met de Layton-spellen omdat er franchise-vermoeidheid begon te ontstaan. Trouwe fans keerden terug voor elk nieuw deel, maar casual spelers steeds minder: zij hadden wel genoeg aan de bestaande Layton-spellen. Inmiddels zijn er tien jaar verstreken en zijn de oude Layton-spellen nostalgisch geworden voor een hele generatie gamers. Diezelfde groep Layton-affectionado’s moet het inmiddels al tien jaar stellen zonder hun Layton itch. Want nee, de paar spin-offs die de verzadigde casual fans iets nieuws moesten bieden waren het gewoonweg nét niet. De honger naar een échte Layton-ervaring is inmiddels weer flink aangewakkerd. Dus zullen we al die experimentele vernieuwingen van de spin-offs achterwege laten en gewoon weer aansluiten bij het format van De Doos van Pandora? De overstap naar een thuisconsole is al vernieuwing genoeg.

Het leuke is dat LEVEL-5 in de eerste trailer voor New World of Steam speciaal voor deze oude garde aan fans een verborgen ‘puzzel’ heeft verwerkt. De brief van Luke uit de epiloog van De Verloren Toekomst wordt woord voor woord herhaald. Wie de puzzelstukjes herkent, snapt gelijk de boodschap die LEVEL-5 hiermee wilde communiceren. Dit nieuwe deel gaat precies verder waar het verhaal van Professor Layton en de Verloren Toekomst ophield. Dit wordt een Layon-game zoals we gewend zijn!

Geïntegreerde puzzels

Het eerste Layton-avontuur zat al bomvol puzzels, maar deze haalden je telkens toch een beetje uit het verhaal. Deze puzzels hadden namelijk totaal geen binding met het verhaal of de setting waarin je ze moest oplossen. Nu is dat geen probleem als een willekeurige voorbijganger een los puzzeltje aanbiedt aan de professor, maar als de voortgang van het verhaal constant wordt onderbroken door compleet ongerelateerde raadsels is dat een ander verhaal. ‘Dit gebouw staat dan wel op instorten, maar ik laat u pas door de nooduitgang als u eerst deze sudoku oplost meneer!‘ Dat breekt je uit de zogeheten suspension of disbelief. Als spelers willen we best een eindje meegaan in de puzzelobsessie van de Layton-wereld, maar op een gegeven moment geloven we het gewoon niet meer. Juist daarom was het zo’n verbetering dat De Doos van Pandora de ‘progressie-puzzels’ integreerde in het verhaal. Hoe tof was het dat je het in het doosje meegeleverde echte treinkaartje moest gebruiken om het raadsel van de Molentary Express op te lossen? Maar ook puzzels waarin je bijvoorbeeld de juiste sleutel moest vinden voor een deur of het juiste zwaard waarmee Layton een duel aanging, droegen bij aan het beeld van een geloofwaardige gentleman detective. LEVEL-5 toonde ons tot dusver nog maar één nieuwe puzzel, maar liet daarmee wel gelijk zien dat ze ook dit punt snappen:

Puzzels, puzzels en nog eens puzzels!

De iconische Layton-puzzels zijn gebaseerd op de puzzelboekjes die LEVEL-5 CEO én Layton-bedenker Akihiro Hino in zijn jeugd verslond. Deze serie breinbrekers werd geschreven door de Japanse psycholoog Akira Tago. Hino beschouwde het als een kroonjuweel van de eerste Layton-game dat professor Tago zelf mee wilde werken aan zijn nieuwe game. Jarenlang kwamen alle Layton-puzzels van de hand van Akira Tago. Voor het eerste Layton-spel bewerkte professor Tago nog een selectie bestaande puzzels uit zijn oeuvre, maar voor De Doos van Pandora ging hij terug naar de tekentafel. Niet alleen pasten de puzzels daardoor beter in het verhaal (zie hierboven), maar er was ook een verbetering in de kwaliteit te zien. Meneer Tago kon nu immers gaan ontwerpen met de mogelijkheden van de DS in het achterhoofd.

In 2016 overleed professor Tago op de respectabele leeftijd van 90 jaar. Vooral de kwaliteit van de puzzels in de Katriëlle Layton spin-off hadden hieronder te lijden. Nu zaten er best een aantal leuke puzzels in de eerste Layton-game die zonder de originele Puzzle Master werd gemaakt, maar toch sloegen de puzzels in zijn algemeenheid de plank mis. Sommige puzzels waren te veel afgekeken van het werk van de wijlen meneer Tago en anderen weken juist weer te veel af van zijn iconische stijl. Voor Professor Layton and the New World of Steam schakelde LEVEL-5 nieuwe puzzelspecialisten in. Het in 2016 opgerichte QuizKnock specialiseert zich in het bedenken van puzzels en raadsels voor verschillende (Japanse) media. Of ze professor Tago’s werk kunnen evenaren zal nog moeten blijken, maar de lijn is duidelijk: LEVEL-5 weet, op zijn minst in theorie, dondersgoed wat ze moeten doen met Professor Layton and the New World of Steam.

Morgen krijgen we een nieuwe trailer voor Professor Layton and the New World of Steam te zien, en een paar dagen later zal het spel voor het eerst speelbaar zijn op de Tokyo Game Show. Laten we hopen dat deze nieuwe beelden de hype alleen maar verder op stoom brengen. In de tussentijd kunnen we mooi terugkeren naar Professor Layton en de Doos van Pandora. Want zeg nu zelf, er is toch geen betere manier om de vijftiende verjaardag van dat spel te vieren dan een nieuw ritje met de Molentary Express?